سيدظهور
شاه هاشمي 21 اِپريل سال
1926 مان گنجين گوادر بلوچستانا
يك گران مهزبين و وانندهين
هاندانيا وتي چم پچ كتنت
آيیا وتي بُنگيجي وانگ
چه وتي آريپين پتا سيد
محمّد شاه هاشمي و گوادرے حكومتي وانگجاها
چه در بُرتگت سيد يك
نامدارين لچه كاري و بلوچي زبانے مشهورين
ندكار و زانتكاريا گون
هور مان فارسي
، اِنگريزي ، عربي و اُردوا
زانتكار اَت . سال 1949 راديو
پاكستان كراچیا بلوچ
مراگشے كار مستر جوڑ بوت.
سال 1969 دكتر هينز استراسر
كه يك آلماني زبانزانتي
اَت آيیَے دستبنديا سيد
پونا شهرا كه مان هندے
تها انت شُت . اَودا
يك دگه ٹوهين زبانزانت
دكتر اِن اِن مشكلا گون
دچار كپت اِی دويين زانتكاراني
همراهیا آيیا اوستا و
هند و ايراني زبان در بُرت
انت همی زباناني در بَرَگَے
بركتا آيیا بلوچي زبانا
گون همی زبانان سياديَیے
سما كپت اشیَیے تها هچ
شك نيست كه آ چه بُندرا
يك مزنين زانتكار و اصيلين
اِنسانی ات . آيیا مَزنين
جكانسریا رند بلوچي زبانے
سياهگَے اَڑ و جنجال گيش
و گيوار كتگنت . همی ردا
آيیا يك كتابی (بلوچي سياهگے
راست نبيسگ ) نوشت . آيیا
دان ساهے گڈي
ساهت و وقتان بزان 4مارس
1978 گون بلوچي زبانا همگرنچ
اَت . ای ردا آيیا 25 بی بهاهين
وانگي مان لچه و رما نبشتگت
. سيدے مزنين كار
اِش انت كه آيیَا جزء (عم)مان بلوچي زبانا
ترينتگت و 26 سالا رند آيیے
هزمتاني كار پد و نتيجه
بزان سيد گنج اَولی
بزانت بلد ( لغت نامه ) تياركنگ
بيت.سيد وتي زندمانے تها
نپس گيرين نادراهي و رنجے
آماچ بوتگ بلے نادراهي
سيدے كاراني ديم برگے
هچ ديم دار نبوتگ واجها
وتي زندمانے گيشترين
بهر په بلوچیا ندر كُتگ
په پٹ و پولا
وبزانت بلدے گالاني چنگ
و مچ كنگا آييا شاهگانين
بلوچستانا سپر كُت. واجهے
چاپ بيتگين لهتی وانگي
(كتاب) اِش اَنت : اَنگرو
تُرونگل . تِراپكنين تِرمپ،
جز ء عم، بلوچي سياهگے
راست نبيسگ، سچكانين
سسا، برتكگين بير، سيد
گنج، سستگين دستونك،
نازك .
(شوهاز مولي مراد ) سيد
گنج
ــــــــــــــــــــــ
بلوچي زبان
...
بلوچي
زبان . بلوچ راجےِ هما گوهر
قيمتي يين زبان اِنت كه
مروچي مان دهرےِ دنز وُ
مُجان گار وُ بيگواه بيگ اِنت . اِی زبانےِ
نادراهي وُ نِزوري تان
روچ مرچيگا درگيجگ وَُ
درمان نبيتّگنت . بازين
طبيبی آتكگ وُ شُتگنت
آئیےِ بيماریے سرا چار
و بيچار كتگِش . كم باز دوا
اِش هم داتگ په اداروكي
نادراهي و نزوري كم ترتگَنت
بلے مدتی رند پدا ای نوَشّيان باهند كتگ و گير
آرتگِش و كِلكل و بندبند
يك تَهنا مان كرّیا دراج
كشِتگ و پدا نارگا لگتگ.
هو! اِش اِنت مے ماتين زبانَے
حال !ماتين زبان ! كے ماراِيت
كه بلوچي مے ماتين زبان
اِنت ؟ كے ماراِيت بلوچ
قومے گردنا بلوچي زبانا
حقي هست ؟ اگان بلوچ قوم
په وتي نام و توارا ، راجدپترا
، دود و ربيدگا و چاگرد
زندَے فخرا كنت ای دُروه
هما ڈالچار كتگين زبان
، بزان بلوچي زبانے بركتا
اَنت كه مروچي آ پَهكا
شَموشگ بيان اِنت . اَگان
بلوچي زبانے زندا نوكين
بهاريے اُميت كنين گڑا
بايد اِنت قومي مزنين
جُهدی ببيت . مے قومے سَجين
زانتكار ، قلمكار ، واننده
و زردار اِشيا بمار اَنت كه په بلوچي زبانے
گِهبودي و ديمرويا يك
حشر مدتی كاری كنگ لوٹيت
. بلوچی سبز بات ....
ناصر بهرامزئي - نيكشهر
ـــــــــــــــــــــــــ
تاج محمّد
طائري پجّار
واجه تاج محمد تاير
مان هيت قصرقندا 1954 ے سالا
رييسي ٹكاّ ودي بوت .ودي
بوگے سيمي سالا آييے كماشا
ملكا لڈ و باركت كراچيا
جاهمنند بوت . بنيادي تعليمي
چه لالاجسونت رايي اسكول
كلاكوٹ لياريا سر جم كتگ
.ديما ونتي نه كتگ و په وتي
دز كمكَي حاطرا يك كتريے كار جاها گُدرنگ
كنگ و چاپ جنگے كاريي كتگ
– 1971ے سالا وتي بني هنكينا
واتري كتگ و عاروسا رند
پدا كراچيا آتكگ – 1976ے سالا
په كار و بارے حاطرا مزن
هورا شتگ – سيد لبزانكي
مجلس مزن هور ےجوڑ بوگے
وهدا مان شارجه و عجمانا
مجلسے نمايندگ گچين كنگ
بوت و ای اُگدهے سرا دان 1986ے
سالا منت – 1988ے سالا كراچيا
واتريي كت گڑا
محمّد بيگ بيگل – غلام
محي الدّين ميار و اصغر
علي آزگا ميتّاپ كميٹيا
هور كت ، وهدي كه واجه ميارا
وتي انجمن بزان بلوچي
ادبي سوسايٹي جوڑ كت گڑا
واجه طائرے گلے پاگواجه
گچين كت 1988ے سالا چهبارا
آتك ، 1994ے سالا چهبار لبزانكي
بيلے پاگواجه گچين كنگ
بوت – واجه طائرے حاصين
پڑ آزمانك و شاعري انت
– « واهگے مرگ » آييے آزمانكاني
اولي كتاب آنت و « تهتال
» آييے شعري ديوان انت كه
همی زوتا چاپ و شنگ بيت.
ـــــــــــــــــ
مرك
چونين ترسناك
و مارشت دور ديوكين گالی!
چه آييَی اشكنگا مردما
جانسوچين مارشت چكّا كپيت .كندگا چه لنتان
دير كنت. وژدليا چه دلان
بارت ، تهاري و ملوري كاريت.هزار
رنگين فكر و انديش چماني
ديما سرپ بند انت. زندماني
گون مركا همگرنچ انت .دان
زندماني مبيت مرك هم نبيت.
دانكه مرك مبيت زندماني
هم مان سرزمينا نبيت. چه
آزمانَی مسترين استاران
بگر دانكه زمينَی سرا
كسترين چيزی دير و زيت
مركَی شكار بنت. ﮈوك،جرّ
و دار و ساهدار درست چو
كتارا دنيايا كاينت و
ديم په نيستیَی ديارا
رهادگ بنت و شموشكاریَی
كُنديا هاك و دنز بنت.زمين
بی كمار وتي تُـر ورگا
مان بی آسرين آزمانا رندگيري
كنت. طبيعت پشت كپتگيناني
سرا زندا بنگيج كنت، روچ
نور گواريت،كوش كَشّيت،پلّان
هوايا وشبو كن انت، آزمان
بچكنديت و زمين رودينيت،
مرك گون وتي كلندين داسا
زندی جوهانا رون و موش
كنت. مرك دراهين هستيا
يك چميا چاريت و آياني
تقديرا يكی كنت. نه هستومند
جاه كاريت و نه كه پندوك.
نَی جهلی و نَی برزي و مان
تهارين ويرندانا بني
آدم، جرّ و دار و جناورا
كش مان كش واپينيت. مان
مانشانا(قبرستانا) انت
كه هونوارين ناشر چه وتي
ظلم و زوران دست كش بنت.بی
گناه لت و كُت نبيت
نَی زوراك هست و نَی كه
بزّگ. كسان و مزن مان يك
شيركنين وابی وش واب انت.
چونين ساكمين و وشين وابی
كه گور بامَی روا نگندنت.زندَی
جاك و سَلوات و شور و شارا
نه اشكننت په زندمانيَی
درد و رنجان گهترين پردگ
انت. حرص و هوسَی جمبلاسين
آس مِريت. دراهين ای جنگ
و جيره ، كشت و كشار ، دِرّ
و دوچ و كش و چيّلّ و انسانَی
وت ستایي هاكَی تهارين
و سارتين سينگا مان تهارين
قبرا ايرماد بنت و انسرنت.
اگر مرك مبيتين
درستان اومان كت.نا اميتين
پرياتان آسمان سر زرت
وطبيعت اش پِت و نالَت
كت.اگان زندماني اوشتاتين
چون ناوش وترسناك ات.وهدی
كه زندَی سكّ و مشكلين
چكاّسا ورناييَی مردم
گلايين چراگ كشتگ انت
، مهربانيَی سرچمگ هُشتگ.سارتي
، تهاري و سِلّي انسانَی
سرا كپتگ هما انت كه توجيلی
بيت هما انت كه چنگين اندامان
، كِرچكين ديما رنجورين
بدنا مان آرامَی وابجاها
اير دات. او مرك؛ تو چه زندَی
غم و اندوهان كم و آيان
چه كوپگان زيرَی. سيه رو
چ و بی نصيبين سرگردانا
بر جاه و بر قرار كنَی . تو
پرس و سيگ و نا اميتیَی
آب حياتَی.اَرس گوارين
چمّاني اَرسان پهك كنَی
تو چو مهربانين ماتیَی
كه وتي چُكّا گد چه گوات
و آهرّين روچی وتي همبازان
گريت و دلا داريت و واپينيت.
تو تهلين ، گسّوكين و دروگين
زندمانی نَيَی كه بني
آدما په گمراهيا بارت
و مان بيمناكين بُـد آپی
اُگاريتی . توَی كه په انسانَی
وت پسندي ، حرص و ضلالت
و چم تنكیا كندَی و آييَی
سلّين كاران پردگ كنَی
. كَی انت كه تيي زهر اَوارين
شرابي نتنگتگ. انسانا
تيي دروشم ترسناك كتگ
و چه تيي دستا شزاريگ انت.
ماهين پرشتگا چه زهرا
پرّين شيطانی زانت. پرچيا
چه تو هَزيت ؟ پرچا ترا
بهتان جنت و رَد دات. تو
روچَی روشنين برانزَی
بلَی ترا تهاري زانت . تو
شادمانيَی مباركين آوازَی
بلَی تيي درگاها نالَنت
تو سيگ و پرسَی كاسد نيَی.
تو ملورين دلاني درمانَی
تو اُميتَی دريگا په نا
اميتان پچ كنَی تو چه زندَی
ژندين و بزگين كاروانا
مهمان جلّي كنَی. آيان
چه راهَی درد و رنج و ژنديان
ركّّينَی تو ساﮌايگ كرزَی.
ترا نميرانين
زندی هست.
عبدالوهاب ايران
نژاد – چابهار